LỜI GIẢI NÀO CHO BÀI TOÁN LOGISTICS ĐÔ THỊ TẠI VIỆT NAM?

Vậy logistics đô thị là gì? Theo một định nghĩa của Tanaguchi et al. (2001), logistics đô thị là một hệ thống kết hợp các mạng lưới vận tải, phương tiện vận tải hiện đại, cách thức bóc dỡ hàng hóa, áp dụng các công nghệ tiến bộ, mô hình dịch vụ logistics thông minh làm giảm thiểu chi phí vận tải và cải thiện môi trường.

Hệ thống logistics đô thị là việc tối ưu hóa hoạt động cung ứng trong khu vực đô thị trên cơ sở xem xét các yếu tố đặc trưng riêng về tình hình giao thông, xã hội, ô nhiễm môi trường và nhu cầu của khách hàng.

Mục tiêu của logistics đô thị nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu về dịch vụ logistics của các chủ thể (chủ hàng, công ty cung cấp dịch vụ logistics và khách hàng), đồng thời tối thiểu hóa chi phí vận chuyển và giảm mức độ ảnh hưởng tiêu cực lên cơ sở hạ tầng, môi trường và xã hội;

Từ đó hướng tới sự phát triển bền vững trên cả 3 khía cạnh (kinh tế, xã hội và môi trường).

Vấn đề Logistics đô thị tại Việt Nam

Hà Nội và Hồ Chí Minh là 2 trung tâm kinh tế, chính trị xã hội của Việt Nam, cũng đang gặp phải rất nhiều áp lực liên quan đến vấn đề logistics đô thị. Cụ thể là:

Tình trạng tắc nghẽn giao thông

Hà Nội và TP.HCM đang đối mặt với tình trạng ùn tắc giao thông nghiêm trọng, đặc biệt vào giờ cao điểm và các dịp lễ, tết. Nguyên nhân chính là do sự gia tăng nhanh chóng của dân số và phương tiện, trong khi hạ tầng giao thông chưa đáp ứng kịp. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến việc di chuyển của người dân và hoạt động kinh doanh, làm giảm hiệu quả vận tải và chất lượng dịch vụ.

Nhiều giải pháp giảm tải giao thông đã được chính phủ nghiên cứu và áp dụng, trong đó có biện pháp cấm giờ, cấm tải. Mặc dù giải pháp này đã mang lại hiệu quả nhất định, nhưng cũng gây ra một số khó khăn cho hoạt động kinh doanh.

Lượng hàng hóa luân chuyển lớn:

Sự tập trung dân cư đông đúc tại Hà Nội và TP.HCM đã biến hai đô thị này thành những "mảnh đất vàng" cho ngành bán lẻ. Các hệ thống siêu thị lớn như Central Retail, MM Mega Market, cùng hàng loạt cửa hàng tiện lợi đã tạo nên một thị trường vô cùng sôi động.

Tuy nhiên, sự đa dạng và số lượng lớn các đơn hàng nhỏ lẻ trong kênh hiện đại (MT) lại đặt ra những thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp logistics. Việc phải đối mặt với hàng ngàn đơn hàng với nhiều mã hàng khác nhau, mỗi đơn lại chỉ có số lượng nhỏ, đã khiến các khâu soạn hàng, xuất hàng và giao hàng trở nên phức tạp và tốn kém thời gian.

Sự phát triển bùng nổ của thương mại điện tử khiến nhu cầu giao nhận hàng tăng lên mạnh mẽ:

Sự bùng nổ của thương mại điện tử đã biến hệ thống logistics đô thị thành một "chiến trường". Số lượng đơn hàng tăng vọt như những "đợt sóng" liên tiếp, đè nặng lên hệ thống giao thông vốn đã quá tải. Điều này không chỉ gây ra ùn tắc giao thông mà còn làm tăng chi phí vận chuyển và ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.

Giải pháp Logistics đô thị

Xây dựng hệ thống Hub (mô hình cross-docking)

Hub giống như những "chi nhánh" nhỏ của các kho hàng lớn, được đặt tại các vị trí chiến lược trong thành phố. Chúng đóng vai trò như những "trạm trung chuyển", giúp phân phối hàng hóa một cách nhanh chóng và hiệu quả đến tận tay người tiêu dùng. Việc sử dụng các phương tiện giao thông nhỏ gọn như xe máy, xe van sẽ giúp hàng hóa "len lỏi" vào từng ngóc ngách của thành phố.

Tối ưu hóa việc giao hàng vào ban đêm

Việc giao hàng ban đêm bằng xe tải lớn là một giải pháp tiềm năng để giảm chi phí logistics. Tuy nhiên, để khai thác tối đa lợi ích này, cần có sự phối hợp chặt chẽ của các bên: doanh nghiệp cần điều chỉnh giá cước và cải thiện quy trình giao nhận, còn khách hàng cần linh hoạt hơn về thời gian nhận hàng. Đồng thời, các giải pháp để rút ngắn thời gian giao nhận và giảm thiểu chi phí phát sinh khi xe bị kẹt lại trong thành phố cũng cần được quan tâm.

Sử dụng các mô hình "grab hóa" để tận dụng lượng xe tự do:

Việc kết nối nhu cầu vận chuyển hàng hóa với các phương tiện hiện có, tương tự như mô hình Grab, Gojek, là một hướng đi đầy tiềm năng. Công nghệ đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng các nền tảng kết nối này. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, cần giải quyết các vấn đề như đảm bảo an toàn hàng hóa, phân chia trách nhiệm rõ ràng và xây dựng hệ thống quản lý hiệu quả.

Tích hợp TMS (Phần mềm quản lý vận tải)

Lập kế hoạch vận chuyển hàng hóa trong môi trường đô thị là một thách thức lớn. TMS, với khả năng tối ưu hóa tuyến đường dựa trên AI và dữ liệu lớn, sẽ giúp giải quyết bài toán này một cách hiệu quả. TMS không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn tăng cường khả năng theo dõi đơn hàng, giúp doanh nghiệp chủ động ứng phó với các tình huống phát sinh.

(Nguồn: Tổng hợp)